Door Mariske Vreugdenhil en Carolijn Winnubst
Horror, in welke vorm dan ook, vinden wij afschuwelijk. Het amuseren door middel van angst aanjagen raakt ons fysiek. Een beeld van bijvoorbeeld een bloeddrinkende Dracula blijft ons simpelweg achtervolgen, waardoor wij de slaap niet kunnen vatten.Toch geeft horror net zoals bij sprookjes en mythes het geval is, vaak een levensles mee: je loopt de kans naakt te paraderen als je té zelfzuchtig wordt of al je rijkdom te verliezen als je het niet waard bent.
In de westerse wereld is het gebruik van een spiegel dagelijkse kost. Thuis maar ook in de sport- of dansschool als weerspiegeling van je verschijning en je bewegingen. Maar ook als hulpmiddel om auto te rijden. In het sprookje Sneeuwwitje staat de spiegel als symbool voor het geweten. Het geweten valt niet te onderdrukken en spreekt altijd de waarheid. Narcissus, in de Griekse mythologie, is verliefd op zijn eigen spiegelbeeld. Deze ziekelijke eigenliefde maakte dat hij wegkwijnde en uiteindelijk stierf.
Nu was er eens een mediator die in de spiegel keek. De spiegel toonde de mediator bij de start van de mediation thuis bij de werkgeefster al wachtende op de werknemer. Enige maanden later, zie je dezelfde mediator nu als personeelsfunctionaris in dienst bij dezelfde werkgeefster, waarbij hij tijdens het functioneringsgesprek met dezelfde werknemer de gespreksverslagen van de mediation gebruikt.
Een van de vele voorbeelden uit de geregistreerde klachten van de Stichting Kwaliteit Mediators van hoe het niet moet. Het motief van de mediator laat zich raden: bestaanszekerheid of meer potentiële doorverwijzingen? Het effect daarentegen is overduidelijke partijdigheid. Schrale troost voor ontevreden cliënten: er bestaat ook in mediationland een Tuchtcommissie en een College van Beroep. Neutraliteit is niet voor niets al jarenlang een van de meeste beklaagde categorieën.
Helaas zijn niet alle situaties zo glashelder. Wat vertelt de spiegel als de mediator zijn geduld verliest nu het ‘slachtoffer’ op geen enkele wijze te bewegen is naar het kijken naar de eigen bijdrage aan het conflict. Of: de mediator kondigt het einde van zijn begeleiding aan omdat hij de zaak wil afronden. Wat zegt dat over de kernwaarde onpartijdigheid? Is het niet onmogelijk neutraal te blijven en vooringenomenheid uit te sluiten? Per slot van rekening was Zwitserland in de Tweede Wereldoorlog ook niet geheel neutraal.
Het vertrekpunt in je begeleiding ben jezelf. Het getoonde ruziegedrag, het ingenomen standpunt of de uitgesproken zorg roept bij ieder van ons weer wat anders op. Het effect is steeds een andere en unieke interventie. Het maakt dat elke begeleiding per definitie gekleurd is. Volstrekte onpartijdigheid is dan ook onmogelijk. Niet voor niets is in de Belgische bemiddelingspraktijk de term onpartijdigheid ingeruild voor ‘meerpartijdigheid’.
Neutraliteit is geen heilig moeten, in de spiegel kijken wel. De kunst van ons vak is dat je je partijdigheid juist weet te neutraliseren. Door enerzijds het Dracula-effect af te zweren en anderzijds niet te lang, zoals Narcissus deed, in de spiegel te kijken. Het helpt ons om de slaap weer te kunnen vatten.
Over de auteurs
Mariske Vreugdenhil is sinds 2003 zelfstandig trainer/coach en MfN mediator. Zij is docent bij de Beroepsopleiding Advocaten en bij de Baak Managementopleidingen en zij begeleidt intervisiegroepen voor professionals. Sinds haar rechtenstudie zet zij zich in voor de ontwikkeling van (juridische) professionals. Conflicten ziet zij als kans tot ontwikkeling. Met actieve en creatieve leervormen schept ze ruimte voor openhartige gesprekken waardoor mensen bij hun kracht komen. www.mariskevreugdenhil.nl
Carolijn Winnubst werkt als MfN-registermediator en adviseert/begeleidt inhoudsgedreven professionals en -organisaties op het gebied van leren & ontwikkelen. Zij geeft trainingen op het gebied van communicatie, conflicten en professionele reflectie, onder andere voor de Beroepsopleiding Advocaten. Ze is lid van de klachtencommissie (politie-)eenheid Amsterdam. Samen met Mariske Vreugdenhil schrijft zij het Handboek Mediation voor het hoger juridische onderwijs. www.carolijnwinnubst.nl